Projekt elektrycznej bariery dla słoni z ogrodzeniem w Afryce

Česká nezisková organizace Save-Elephants, z.s. působí od roku 2012 v několika zemích Střední Afriky a podílí se na projektech na ochranu volně žijících živočichů, především slonů pralesních a slonů savanových. Vedle hlavního důvodu ohrožení pro oba druhy – cíleného pytláctví za účelem obchodu se slonovinou – čelí sloni i některým dalším hrozbám. V důsledku pronikání lidí do původního prostředí slonů ubývá chobotnatcům životní prostor a s tím, jak v Africe přibývá lidí (nadále je Afrika mnohem méně hustě osídlená, než Evropa, ale v současnosti zažívá velký populační růst), ubývá slonům životního prostoru. Konflikty se zemědělci jsou stále častější a nevyhýbají se ani Kongu, kde česká organizace působí zejména. Právě snaha o zmírnění konfliktu mezi divokými slony a rolníky je proto v Kongu jedním z pilířů působení českého spolku.

Většina vesničanů z obce Leboulou v jižním Kongu (asi 2 500 obyvatel) se živí zemědělstvím. Do velké míry jsou soběstační v produkci manioku, arašíd, kukuřice a banánů, a přebytky prodávají obchodníkům do města i do sousedního Gabonu. V posledních letech však sloni pralesní, kteří oblast navzdory pytláctví i nedaleké výběrové (selektivní) těžbě dřeva v deštném lese obývají, stále častěji páchají na polích místních malorolníků významné škody. Situace dospěla tak daleko, že mnozí vesničané dávají již i veřejně najevo, že by se mělo přistoupit k fyzické likvidaci slonů. Rolníci si někdy v noci, kdy sloni na pole nejčastěji chodí, střeží svou úrodu a přímo zde nocují, rozdělávají ohně a střílejí do vzduchu. Jednou incident slona v blízkosti rolníka vyústil v lehké zranění dotyčného, když před slonem prchal. Ochránit však vždy veškerá pole je mimo možnosti místních lidí.

Ze względu na tę trudną sytuację zarówno dla wieśniaków, jak i bezpośrednie zagrożenie dla krytycznie zagrożonych słoni, zdecydowaliśmy się pomóc i przynajmniej częściowo rozwiązać ten problem. Postanowiliśmy spróbować chronić wybrane części pól, wybrane przez samych wieśniaków, przed słoniami przy użyciu metod, które z powodzeniem sprawdziły się w innych miejscach w Afryce. Pod koniec 2022 r. wybraliśmy pierwsze dwa wybrane bloki pól (6 i 9 hektarów) do ochrony za pomocą ogrodzenia elektrycznego i mieszanki ostrych papryczek chili. Główne fundusze na projekt pochodziły ze wsparcia międzynarodowej grupy ochrony przyrody Elephant Crisis Fund.

Czeska firma fencee, z której produktów korzystaliśmy, wniosła znaczący wkład sponsorski w sekcję elektryczną.

Zestaw zasilający do ogrodzenia elektrycznego DUO RF EDX150 z pilotem zdalnego sterowania

Wydajny inteligentny generator RF do ogrodzeń elektrycznych o mocy 15 J(230 V/12 V) z…

Szczegóły produktu

Ogrodzenie zapobiegające wkraczaniu słoni do lasu musiało być solidne. Umieściliśmy sprzęt w nowo wybudowanej murowanej wiacie z blaszanym dachem, na którym umieściliśmy panel słoneczny. Przewody elektryczne zostały poprowadzone przez plastikowe izolatory, przywiezione z Czech, przymocowane do ukorzenionych drewnianych słupów lub przymocowane do improwizowanych izolatorów wykonanych z metalowych prętów zbrojeniowych i plastikowych rurek, osadzonych w betonowych stopach, które wykonaliśmy na miejscu.

Ogrodzenie zostało ukończone na przełomie roku i w początkowej fazie 4 rodziny miały swoje pola wewnątrz. W ciągu następnych sześciu miesięcy dodano 4 kolejne gospodarstwa domowe i pozostała jeszcze niewielka ilość wolnej ziemi, która zostanie zajęta przez więcej osób w następnej porze deszczowej.

Jak dotąd, bariera zadziałała w 100%. Wykryliśmy kilka podejść słoni na odległość do kilku metrów, w oparciu o ślady, i za każdym razem słonie odwracały się, aby się wycofać. Nie można z całą pewnością stwierdzić, czy doszło do kontaktu z ogrodzeniem elektrycznym i prawdopodobnie z jaką liczbą zwierząt, czy też bariera wystarczyła, aby odstraszyć słonie wizualnie w tym momencie. To pierwsze jest bardziej prawdopodobne, ponieważ słonie nie mają doświadczenia z ogrodzeniami elektrycznymi nigdzie w Kongo, a zatem nie stanowiłyby dla nich wizualnego zagrożenia.

Mamy nadzieję, że z czasem będziemy w stanie zarejestrować niektóre z tych prób na fotopułapkach, których od dawna używamy w tym obszarze i bezpośrednio na barierze do monitorowania słoni i innych gatunków. Załączamy kilka zdjęć i filmów słoni w bezpośrednim sąsiedztwie bariery, a także obserwacje zagrożonych naczelnych - szympansów, goryli i mandryli w pobliżu.

Bardzo dziękujemy za wsparcie.

W imieniu Save-Elephants, z.s., przygotowane przez koordynatora Arthura F. Sniegona, lipiec 2023 r.

Strona internetowa: www.save-elephants.org/pl/